نسیم بهشت: نکته هایی در باب محبت و رحمت

مقدمه

نسیم بهشت، نسیم رحمت و محبت است. در بهشت جز رحمت و محبت نمی توان یافت. اهل بیت علیهم السلام هم که مظهر رحمت الهی و مصداق کامل محبت اند، حقیقت بهشت اند. کلامشان از بهشت است، محضرشان بهشت است، رفتارشان از بهشت است و جز رحمت و محبت از آنان صادر نمی شود. آنها بهشت و بهشت آفرین اند.

ص: 5

فهرست مطالب

مظهر رحمت خدا ...13

محبت و انس ...14

تألیف قلوب ...14

حیات پاک ...16

نردبان کمال ...16

وقت ملاقات ...17

غنای الهی ...18

رحمت محض ...18

بوی رحمت الهی ...19

خوش بینی به خداوند ...20

یأس از خود ...21

سیراب محبت ...21

حبیب خدا ...22

مدار عشق ...22

انگیزه آفرینش ...23

رحمت گسترده خداوند ...23

ص: 7

مظهر رحمت خدا

پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله مظهر رحمت الهی است و جز رحمت چیزی از او صادر نمی شود. انذارهایش هم همه رحمت و بشارت است.

تمام انذارهای پیامبر صلی الله علیه وآله از شدت رأفت و رحمت است. کسی را که دوست داشته باشید، اگر بیمار شد، رهایش نمی کنید، داروی تلخ به او میخورانید، به او آمپول می زنید، حتی او را به دست تیغ جراحی می سپارید، هر چند بر خلاف میلش باشد. آن مهر و محبت شما اجازه نمی دهد که او را به حال خود واگذارید، یا به میلش رفتار کنید.

اگر دیدید مادری به زور و با کتک به فرزند کوچکش دارو میدهد، این ظاهرش تندی و غضب است، ولی باطنش رحمت است. چند نفر از کفار حربی را اسیر و در غل و زنجیر کرده بودند. پیامبر خدا صلی الله علیه وآله به آنها نگاهی کردند و تبسم نمودند. کفار گفتند: می گویند: شما پیغمبر مهربانی هستید، ما را در غل و زنجیر کرده اید و می خندید؟ پیامبر فرمود: «ما می خواهیم با غل و زنجیر شما را

ص: 13

محبت و انس

چرا پیغمبر خدا از سلمان سیر نمی شود و سلمان هم از پیغمبر خدا؟ سلمان شبها گاهی پیش پیامبر می نشست و با آن حضرت انس می گرفت. عایشه می گوید: این انس و مجالست به قدری طول می کشید که نزدیک بود بر حق ما زنان غالب شود.(2)

چرا حضرت زهرا سلام الله علیها پیغام میدهد که چرا سلمان به دیدن من نمی آید؟ (3) چون از محبت و انس با سلمان لذت می برد. این ها به دنبال انسان می گردند. انسانی که واقعا به انسانیت رسیده باشد و از مطامع دنیوی بیرون آمده باشد.

حیات پاک

پیروی از سنت پیامبر صلی الله علیه وآله دست یافتن به حیات و زندگانی پاک و پاکیزه است. سیرهها و سنت های ریز و درشت پیامبر صلی الله علیه وآله راه و روش خوب زندگی کردن است. پیامبر خدا به همه سلام می کردند، ما هم سلام کنیم. مولاعلی علیه السلام فرمودند:

«محبوب ترین بندگان نزد خداوند کسی است که به پیامبر خدا تأسی کند.»(1)راه رفتنش، حرف زدنش، معاشرتش، نشست و برخاستش، رفتارش همه شبیه به پیامبر خدا صلی الله علیه وآله باشد.

وقت ملاقات

برای ملاقات با برخی از مسئولین چند ماه باید در نوبت بمانی. قربان این خدا که هر وقت بخواهی می توانی بدون نوبت و وقت ملاقات با او صحبت کنی! مگر عقل ما کم است که به در خانه اهل دنیا برویم! به قول حافظ:

بر در ارباب بی مروت دنیا

چند نشینی که خواجه کی ز در آید

باید مدت ها در نوبت بنشینی تا به او برسی. تازه معلوم نیست که مشکل شما را حل کند. پیش خدا و امام زمان علیه السلام برو. همه جا و همه وقت می توانی با آنها ملاقات و صحبت کنی. شب و روز بیدارند

ص: 17

غنای الهی

آدم های بزرگی که به غنای خدا سر در می آورند، به هیچ کس نیاز ندارند. اگر به کسی امری می کنند، می خواهند به او عنایتی کنند. مؤمن وقتی وصل شد، اگر همه عالم به او دست بزنند، دست همه را می گیرد و نجات می دهد.

بوی رحمت الهی

اگر دعاها را مرور کنیم، می بینیم که درهای رحمت خداوند چقدر گسترده و باز است. انسان، با خدایی که پدرش را در بیاورد، نمی تواند انس بگیرد و یگانه شود. خداوند مهربان و با گذشت است. لطف می کند و انسان را به پیش می برد. رحمت خداوند در همه جا و در همه چیز گسترده است. امامان ما چقدر زیبا دعا کردن و گفت و گو با خدا را به ما آموخته اند:

« خدایا، اگر مرا داخل بهشت کنی، پیغمبرت خوشحال می شود. اگر مرا به جهنم ببری، دشمنت شیطان خوشحال می شود. خدایا، به خودت قسم، می دانم که اگر پیغمبرت خوشحال شود، بهتر است تا دشمنت شیطان خوشحال شود.» (1)بوی رحمت الهی از همه دعاها به مشام جان انسان می رسد.

ص:19

خوش بینی به خداوند

رحمت الهی دست همه ما را می گیرد. حتی حسن ظن و امید به خدا موجب نجات ما خواهد شد. امام صادق علیه السلام می فرمایند: « آخرین بنده ای را که فرمان داده می شود که به سوی آتش ببرند، نگاهش را بر می گرداند. گویا به دنبال گمشده ای می گردد. خداوند عزوجل می فرماید: او را بیاورید. وقتی می آورند، به او می گوید: برای چه نگاهت را بر گرداندی؟ می گوید: خدایا، گمان من به تو این نبود. خداوند می فرماید: ای بنده من، گمان تو به من چه بود؟ می گوید: پروردگارا، گمان من به تو این بود که گناهان مرا می بخشی و مرا به بهشت می بری.

خدای متعال می گوید: ملائکه من، به عزت و جلالم و نعمتهایم و بلایم و بلندی مقامم! این بنده من در طول حیات خودش هیچ گاه به من خوش بین نبوده است. اگر در همان حیاتش یک لحظه به من خوش بین بود، او را از آتش جهنم نمی ترساندم. کذبش را روا گردانید و او را وارد بهشت کنید.»(1)

ص: 20

یأس از خود

امید به رحمت حق به معنای این نیست که از خودمان ناامید نباشیم. باید از خودمان ناامید و مأیوس باشیم. از غیر خدا هم باید ناامید بود. راه همین است. تا انسان به یأس نرسد، به امید دست نمی یابد.

حبیب خدا

پیغمبر محبوب و حبیب خداست. حبیب الله از لقب های پیغمبر ماست، اصلا شاید بتوان گفت: محبوب خدا پیامبر است و همه خوبی های عالم هم در اوست. محبوب حقیقی خداوند متعال، همین پیامبر است. اگر شما می خواهید شعاع آن محبت شما را هم بگیرد، پیامبر را دوست بدارید.

انگیزه آفرینش

خداوند به حضرت داوود می فرماید: «ای داوود، به بندگانم بگو که من شما را خلق نکردم که سود ببرم، بلکه خلق کردم تا به شما سود برسانم.» (1)

من نکردم خلق تا سودی کنم

بلکه تا بر بندگان جودی کنم

گر نماز و روزه ای فرموده ام

ره به سوی خویشتن بنموده ام

من نگردم پاک از تسبیحشان

پاک هم ایشان شوند و درفشان

اگر شما تسبیح می گویید، من با تسبیح شما پاک نمی شوم، در حقیقت می خواهم شما را پاک کنم.

خلوت دل

انسان در خلوت، خودش را پیدا می کند. در خلوت، بهشت را پیدا می کند. در خلوت، نشستن در بهشت را تمرین می کند. در خلوت، خیالات باطل را از خود دور می کند. تا انسان به خلوت و حضور قلب و یگانگی راه پیدا نکند، به جایی نمی رسد. پیش از آنکه انسان به تنهایی گور برسد، باید با خود خلوت کند و تنهایی را درک کند. پیش از آنکه در قیامت هر کس را به تنهایی به صحنه آورند، باید تنهایی را چشید.

گمان خوب و بد

باید به خدای کریم و رحیم خوش بین بود. امام صادق علیه السلام فرمودند: «هر بنده ای به خداوند خوش بین باشد، خدا با همان خوش بینی با او عمل می کند. و هر بنده ای به خدا سوء ظن داشته باشد، خداوند با همان بدبینی با او رفتار می کند.» (1)

ظهور رحمت

از امیرالمؤمنین علی علیه السلام نقل شده است که پیامبر صلی الله علیه وآله مشغول وضو بودند که گربه خانه به آن حضرت پناه آورد. پیامبر دانستند که او تشنه است. وضو را رها کردند و ظرف آب وضو را جلو او گذاردند تا سیراب شد. آنگاه با بقیه آن وضو گرفتند. (2)همه اینها ظهور رحمت و محبت است.

پیامبر آن قدر لطیف و حساس بود که اگر دست مبارکش را در فضا بالا و پایین می برد، به قدری آرام حرکت می داد که فضا آزرده نشود. عصمت پیامبر خیلی شدید بود. یعنی این فضا

ص: 26

نزدیک تر از من به من

خدا می گوید: من در وجود تو هستم. وجود تو را پر کرده ام. (1)کلامی لذیذتر، شیرین تر، آشناتر و نزدیک تر از کلام خدا به ما نیست. چون آن کسی که ما را درست کرده است، با ما سخن گفته است. کسی که این فطرت و عقل و فهم و چشم و شعور را به ما داده است، این سخنان را به ما گفته است. مواظب باش به سراغ بقیه کلمات نروی.

خدا می گوید: «من از رگ گردن به تو نزدیک ترم» (2)در وجود توام. آیا نمی خواهی نگاه کنی؟

کیست این پنهان مرا در جان و تن

کز درون من همی گوید سخن

اینکه گوید از زبانم راز کیست

بشنوید این صاحب آواز کیست

محبت صانع

امام هشتم علیه السلام فرمودند: فرعون وقتی داشت غرق می شد، به حضرت موسی استغاثه کرد. مرتب التماس می کرد. حضرت موسی هم گفت: باید غرق بشوی و غرق شد. موسی علیه السلام شب برای مناجات به درگاه خدا آمد، اما خداوند گفت: «ای موسی، تو فرعون را اجابت نکردی، چون او را خلق نکردی. اگر به من استغاثه کرده بود، او را اجابت می کردم. » (2)یعنی اگر تو صانع و خالق او بودی، جوابش را هم می دادی. اگر فرعون یک بار

ص: 28

تقرب به پیامبر صلی الله علیه وآله

هر کس عبودیتش بیشتر است، به پیامبر خدا علیه السلام نزدیک تر است، چون جایگاه پیامبر خدا در آنجا قرار دارد. هر کس خاکی تر است، هر کس در پیشگاه خداوند افتاده تر است، هر کس در عالم نیستی و فنا بیشتر راه می رود، هر کس بیشتر به خدا جان داده است، هر کس تفویض امورش به خدا بیشتر است و هر کس بیشتر مرده است، آن کس به پیامبر نزدیک تر است. هر کس خوش اخلاق تر است، به پیامبر نزدیک تر است. هر کس که محبتش به پیامبر بیشتر است، به آن حضرت نزدیک تر است. نزدیک ترین فرد به پیامبر خدا، امیر المؤمنین علیه السلام است که جان پیامبر است.

ص: 29

لطف و قهر

تمام انذارها، هشدارها و تهدیدهای خدا و انبیا از شدت خیرخواهی و لطف است. کودک بیمار شما، زیر بار دارو و آمپول نمی رود، اما شدت محبت شما رهایش نمی کند. دست و پایش را می گیرید و به زور به او آمپول می زنید. تمام فشارهایی که از سوی انبیا بر بشر وارد می شود، ظاهرش زور است، ولی باطنش لطف و رحمت است.

عاشم بر قهر و بر لطفش به جد

ای عجب من عاشقم این هر دو ضد

یعنی در قهرش هم لطف خوابیده است. چرا ما را این همه ترسانده اند؟ چرا این قدر آیه های عذاب داریم؟ چرا این همه سخن از جهنم و آتش دوزخ است؟ برای اینکه می خواسته اند ما را به مهمانخانه و به مجلس مهمانی ببرند. می گویند: اگر به مهمانی نیایید، زندانتان می کنیم.

جان پیامبر

آمدن همه انبیا مقدمه ای برای آمدن پیامبر ما بود. و آمدن پیامبر ما هم مقدمه برای آمدن باطن و جان و حقیقت درونی خودشان، یعنی امیر المؤمنین علی علیه السلام بود. در حقیقت مقصود، ظهور باطن پیامبر بوده است. نبوت ظاهر پیامبر است و ولایت باطن پیامبر. امیر المؤمنین علیه السلام سر پیامبر است که برای اهلش ظاهر شد.

شور دیدار

خداوند به حضرت موسی علیه السلام وعدۂ ملاقات داد. فرمود: چهل روز دیگر برای ملاقات با من به طور بیا. حضرت موسی به شوق دیدار خدا چهل روز آب و غذا نخورد، (1)چهل روز شوق و عشق، آدم را سیر می کند. دیدار خداست!

جذبۂ محبت

همه خوب ها که به این دنیا آمده اند، به دنبال محبت و انس اند. دوست آنها را کشیده و به این دنیا آورده است. امام صادق علیه السلام می فرماید: «اگر در زمین مؤمنان کاملی نبودند، خداوند ما را به سوی خود می برد.» (1)یعنی آمدن ما به این دنیا، به خاطر دوستان مؤمن بوده است. اگر آنها نبودند، خداوند ما را پیش خود می برد. دوست ما را خاک نشین کرده است. دوست موجب شده است که ما این همه ابتلا ببینیم. آنها از دیدن دوست لذت می برند.

مهر خدا

حضرت یعقوب علیه السلام به یوسف بسیار علاقه مند بود. چهل سال گریه کرد. چشمش کور شد. قدش خمیده گشت. موهایش سفید شد. در روایت آمده است که هفتاد برابر یک پدر معمولی به یوسف علاقه داشت. اما خدای متعال هفتاد برابر علاقه یعقوب به یوسف به بنده هایش علاقه دارد و نسبت به آنان مهربان تر است.

به دنبال آدم

چرا وقتی زکریا بن آدم قمی - که یک پارچه محبت و صدق و صفا بود . به محضر امام هشتم علیه السلام آمد، حضرت همه کارهایشان را تعطیل کردند؟(1)اولیای خدا به دنبال آدم می گردند. لذتشان در این دنیا فقط انس با آنهاست. هنر انسان محبت و صدق و صفا و مکارم اخلاق و ایمان است. اولیای خدا همه چیزشان بر اساس محبت است؛ محبت به خدا و بندگان خدا

شور عاشقی

محبت همه خستگی ها را می برد. انسان زمان و مکان نمی فهمد. بچه ها را دیده اید چه عشقی به توپ و بازی دارند. ما اگر در گرمای بعد از ظهر تابستان ده دقیقه بمانیم، گرمازده و کلافه می شویم. اما بچه ها در همان هوا بازی می کند و عرق می ریزند. اصلا به فکر تشنگی و گرسنگی نیستند. گرما و سرما و خستگی نمی فهمند.

اویس قرن یکی از اصحاب حضرت امیر علیه السلام است. او شب ها نمی خوابید. یک شب نگاهی به

ص: 36

خارها گل می شود

اگر در عالم محبت وارد شویم، همه ابتلائات باطل می شود. تمام زشتیها زیبا و تمام خارها گل می شود. در محبت های مجازی دیده ایم، دو نفر که عاشق یکدیگرند، هر چه ملامت و تهدید و سرکوبشان کنند، واهمه ای ندارند.

بنده محبت

داستان سلاطین را شنیده اید که برای ریاست چه می کردند! هزاران نفر را می کشتند که مبادا کسی به ریاستشان نظری داشته باشد. حتی نزدیکان خود را نیز از میان بر می داشتند. اما سلطان محمود غزنوی عاشق یک غلام شد. خودش از تخت سلطنت پایین می آمد و غلامش را بالای تخت می فرستاد و مانند یک عبد پیش پای او می نشست.« از محبت شاه بنده می شود.»

چیزی جز محبت و عشق نمی تواند انسان را از سلطنت نفس و سلطنت دنیا پایین بیاورد. داروی همه دردهای ما همین است. اگر به این کیمیا دست پیدا کنیم، به همه چیز دست پیدا کرده ایم. عشق در وجود همه ما هست، ولی مهم این است که در جای خودش به کار بندیم.

کار محبت

حضرت امیر علیه السلام در مدینه بودند. افراد بسیاری در مدینه از دنیا رفتند، ولی حضرت بر جنازه آنان حاضر نشد. اما وقتی شنیدند که سلمان در مدائن از

ص: 39

مقام محبوبیت

محبت و دوست داشتن بسیار دردسر دارد. کسی که محب می شود، باید مال و جان و هستی بدهد. عاشقی جان کندن است. ولی کسی که محبوب دیگران شد، هیچ کاری ندارد؛ همه فدایش می شوند. پیامبر ما محبوب است. شما هم سعی کنید محبوب شوید. باید کاری کنیم که دیگران خاطر خواه ما شوند. مقام محبوبیت بسیار بالاتر است. چه کنیم که محبوب شویم، آن هم محبوب خدا؟ امیر المؤمنین علیه السلام می فرماید: محبوب ترین بندگان نزد خداوند کسی است که

ص: 40

باغبان زیبایی ها

گل بو می کنی و صلوات می فرستی، خداوند گناهانت را می آمرزد. (2)انسان هر زیبایی، هر چیز قشنگ و هر درخت و گیاه و گل زیبا و خوشبویی که می بیند، بر محمد و آل محمد صلوات می فرستد؛ چون اینها از آن باغی است که باغبان و زارع و همه کاره اش چهارده معصوم اند.

محبت در عبادت

اگر یک دوست بسیار صمیمی برای شما نامه بنویسد، آن را با شوق و محبت باز می کنی و می خوانی. وقتی از روی محبت بخوانی، اثر دارد. اگر محبت نداری، نخوان. قرآن خواندنی که با اکراه و از روی بی علاقگی باشد، چه قرآن خواندنی است؟! نمازی که با کسالت و خمیازه و ناراحتی باشد، چه نماز و عبادتی است؟ امیر المؤمنین علی علیه السلام فرمودند: «برای دلهای آدمیان علاقه و اقبال، و گاهی تنفر و ادبار است. هنگامی که می خواهید کاری را انجام دهید، از روی علاقه وارد شوید؛ زیرا هنگامی که دل را به کاری اجبار کنید که تمایلی به آن ندارید و به آن فشار بیاورید، کور و زده می شود.» (1)

سعی کنید با محبت نماز بخوانید، با محبت عبادت کنید. آن وقت اثر و لذتش را خواهید یافت و از آن سیر نمیشوید. وقتی اساس کار پیامبر ما محبت است، باید تمام کارهایمان روی محبت باشد. نماز خواندن،

ص: 42

محبت پیامبر

پیامبر ماظرفش اندازه ندارد، بسیار وسیع است. اگر بزرگ هر امتی سعه صدر داشته باشد و از میدان به در نرود، خداوند هر چه بلا هست به خاطر او بر می دارد. خداوند فرمود: «ای پیامبر! تا تو در میان آنان هستی، خداوند آنان را عذاب و مجازات نخواهد کرد. » (1)قطعا آن قلبی هم که مملو از محبت پیامبر است، هیچ گاه عذاب نمی شود. مگر اینکه از این محبت جدا شود. در جایی که پیامبر خدا هست، آتش کار نمی کند. همه اش گل و ریحان است.

مقام ادب

انسان وقتی به مقام ادب رسید، از قیل و قال بیرون می آید و همه وجودش عشق و محبت خدا و اهل بیت علیهم السلام می شود. هر کس محبتش بیشتر است، کار و فعلش کمتر است. یعنی در مقابل محبوبش کمتر اظهار وجود می کند. این تلاش هایی که می کنید، یعنی من زنده ام. یعنی در مقابل او تعین و فعل و عنوانی دارم. این راه، راه مردن و جان دادن است. یعنی باید دست و پایت را ببندی و بگویی: خدایا، من کاره ای نیستم؛ هر چه هست، تو هستی و باش. من نیستم. راه سلوک این است که در مقابل خدا بمیری. این است عشق کامل.

ص: 44

محبت تام

مولانا می گوید: یک نفر می آمد در خانه ی محبوبش را می زد.می پرسید: کیستی؟ پاسخ می داد: منم. می گفت برو که در محبت من خام هستی.چند مرتبه دیگر آمد وباز گفت : منم .منم

کی می تواند عاشق باشد! کسی که خودش را دربرابر معشوق مطرح می کند،نمی تواند عاشق ودلباخته باشد. نمی تواند مرده معشوق باشد.

پس از چندی سوخت و ذوب شد و پخته گشت. آمد در خانه را زد. گفت کیستی؟ پاسخ داد: تویی .گفت بیا داخل.

خدا هم به موسی فرمود: «ای موسی، تو هرگز مرا نمی بینی». (1) یعنی تا تو هستی مرا نمی بینی؛ اما اگر تو نباشی، مرا خواهی دید. ان شاء الله خداقسمت کند که سرچشمه ی محبت را پیدا کنیم و درمحبت غوطه ور شویم.

حمام محبت

در روایات به دلسوزی برای خلق توصیه شده است. سعی کنید برای افراد خیر خواهی کنید و راه نجاتی پیدا کنید. رب و مربی کسی است که در کمین باشد تا نجات بدهد. خدا همه گونه وسایل شکار را فراهم کرده است. در کمین است تا دست گیری کند و نجات بدهد. گاهی هم کمین کرده تا ظالم را بگیرد، ولی نه از روی کینه و انتقام، بلکه می خواهد او را هم اصلاح کند. اگر به جهنم هم می برد، برای اصلاح شدن و پاک شدن است.

ص: 46

پیام محبت

بنای محبت، یعنی همان مهمانخانه خدا، همان بهشت. پیامبر می خواهد مردم را به آنجا ببرد. می خواهد از همین جا تمرین بهشت کنند. به قول

حافظ شیراز:

بیا تا گل برافشانیم و می در ساغر اندازیم

فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو دراندازیم

پیام پیامبر ما، پیام محبت بود، پیام گل بود. گل بگوییم و گل بشنویم. رفتار و کردارمان گل باشد، خودمان گل باشیم، خار نباشیم. خار چیز خوبی نیست؛ نه زیبایی دارد و نه بوی خوش. فقط به درد سوزاندن می خورد. ولی گل، رنگش،

ص: 47

دوستان اهل بیت علیهم السلام

همه دوستان اهل بیت علیهم السلام گل اند. باغبان آنها امامان علیهم السلام هستند. دارند پرورش می دهند. گل ها متفاوت اند؛ بعضی بسیار خوش بو هستند و بعضی بوی کمتری دارند. بعضی از گل ها هنوز غنچه اند، باز نشده اند. روح و قلب مؤمن غنچه ای است که هنوز شکوفا نشده است. تا به وجه الله نظر نکند، باز نمی شود. یعنی تا صاحب و امامش را نبیند، باز نمی شود. وقتی باغبانش را دید، شکفته می شود. غنچه هم سفت است، هم رنگ و بو و زیبایی اش را آشکار نساخته است، ولی همه زیبایی ها در درون آن موجود است، فعلا در هم پیچیده است. وقتی باز شود، خیلی زیبا می شود.

ص: 48

باغبان هستی

امام زمان علیه السلام باغبان هستی است. گمان نکنید که حضرت در گوشه ای بیکار نشسته است. امامی که این چنین باشد، به درد نمیخورد. او را قبول نداریم. امام زمان علیه السلام همه جا هست و مشغول تربیت است.

امام زمان علیه السلام در همه صحنه ها و در همه جا حاضرند. خوشا آن چشم و دلی که ببیند. امام علیه السلام باغبان است. مؤمنین را تربیت می کند. امام زمان علیه السلام غنچه ها را پرورش می دهند تا باز شوند. غنچه بعضی از دوستانشان باز شده است و از بعضی در حال باز شدن است. همه در مسیر کمال هستیم. هیچ کس در این مسیر ناقص نمی ماند.

ارزش محبت

هرجا محبت است، کار ارزش پیدا می کند. اگر گوینده و شنونده همدیگر را دوست داشته باشند، مجلس ارزشمند است. اگر در نماز جماعت امام و مأموم یکدیگر را دوست داشته باشند، خیلی ارزشمند است. اگر معلم و شاگرد به هم عشق بورزند، نتیجه ای پر ثمر و ارزشمند دارد. نمازهایی که می خوانید اگر از روی محبت باشد، قیمت دارد.

طعم محبت

ان شاء الله از سفره های محبت و رحمت و دعا و الطاف اهل بیت علیهم السلام بهره بگیریم، بچشیم و بچشانیم. اینها همه چشیدنی است. من اگر هزار سال هم بگویم قند چقدر شیرین است، نمی توانی بفهمی یعنی چه! باید خودت بچشی تا بفهمی.

دلال محبت

در روایتی از پیامبر خدا چنین نقل شده است:« آیا از گروهی که از پیامبران و شهدا نیستند، در عین حال در روز قیامت به جایگاه الهی شان که بر منبرهایی از نور است غبطه می خورند، خبر بدهم؟» گفته شد: ای رسول خدا، اینها چه کسانی هستند؟ فرمودند: «اینها کسانی هستند که بندگان خدا را محبوب خدا می کنند و خداوند را نیز محبوب بندگانش می گردانند.» (1)

چقدر خوب است که انسان بیاید و بنگاه محبت بنا کند و دلال محبت شود. پیامبران همه دلال محبت بودند.

پیک خدا

کسانی که اهل دنیا هستند، غمشان غم است، شادی شان هم غم است. در شادی شان غم نهفته است. همیشه با هم در گیرند. گلایه و شکایت دارند. اما اهل آخرت به طرف آخرت می روند. شادی شان شادی است و غمشان هم شادی است.

به قول حافظ:

چون غمت را نتوان یافت مگر در دل شاد

ما به امید غمت خاطر شادی داریم

خدا غمش را به هر کس نمی دهد. خدا را شکر کن که غم آخرت داری، غم خدا و فراق داری. غم پیک خداست. غروب جمعه چرا غمگین می شوی؟ این پیک خداست. می گوید: بیا با من مناجات کن و دعا بخوان.

فلسفه احکام

اگر به آیات و روایات هم بنگریم، می بینیم که همه احکام بر اساس محبت صادر شده است. هر چیز که محبت را زیاد کند، یا واجب است یا مستحب. نماز ما ارتباط با خداست. بین خالق و مخلوق محبت ایجاد می کند. روزه ما انس و الفت بین بنده و خدا به وجود می آورد. همه عبادات همین طور است، می خواهد بین خالق و مخلوق ارتباط برقرار کند، انس و الفت و دوستی ایجاد کند.

وادی عشق

اگر در وادی عشق و محبت بیفتی، گمان نکن که جز این مسیر بتوانی به راه دیگری بروی. تو دیگر به درد کار دنیا و دنیاداران نمی خوری. اگر مردم تو را به زور به وادی ریاست طلبی و دنیا خواهی بکشند، نمی توانی بروی.

درک محبت

انبیا و اولیای خدا هر کس را که قشنگ بود می خوردند؛ یعنی جذبش می کردند. این قدر که دیگر خودش باقی نمی ماند. وجود او جزء وجود آنها می شد. اهل دنیا و عاشقان دنیا اصلا توان خوردن این گونه غذاها را ندارند. اصلا درکی از آن ندارند، میلی به آن ندارند. اگر به آنها بگویند بیا برویم با یک مؤمن و ولی خدا دیدار کنیم، می گوید: آیا پول و دینار در آن هست؟ اسم و رسم و شهرت در آن هست؟ اهل دنیا این نوع غذاهای معنوی را نمی توانند بخورند. اهل دنیا غیر از متاع دنیا چیز دیگر به مذاقشان سازگار نیست. کار برای خدا را درک نمی کنند.

تمرین بهشت

بیایید بهشتمان را از همین جا تمرین کنیم. اگر با خدا یگانه شدیم، بهشت از همین جا شروع شده است. اگر در برابر قضا و قدر الهی راضی شدیم و تن به رضایت و خواست خدا دادیم، بهشت ما شروع شده است.

محبت تنها

انسان اگر در ابتدای راه دشمن می بیند، بد و بدی می بیند، لعن و نفرین می کند و از آنها جدا و دور می شود. اگر انسان از جایی که بدها و بدی ها هستند دور شد و به شهر امام زمان علیه السلام رفت، آنجا همه گل و ریحان است. جز خوبی چیزی نمی بیند. آنجا بهشت و مهمانخانه خداست. در آنجا خاری وجود ندارد. بنابراین بغض معنا ندارد. در آنجا فقط محبت است. جز محبت چیزی یافت نمی شود. آن وقت این سخن که «دین جز محبت نیست»،(1) تحقق پیدا می کند.

پذیرش رحمت

اگر پیامبری بیاید و مردم را به خدا بدبین کند، یا بگوید نمی آمرزد، یا بگوید دیر می آمرزد، یا کم می آمرزد، خدا پیغمبر را بر کنارش می کند. پیامبرها آمده اند تا آشتی بدهند. خدا آمرزیده است، ما باید بپذیریم.

این پذیرش خیلی مهم است. به خدا خوشبین باشید. فرمود: من پیش گمان بندۂ مؤمنم هستم. هر چه خوشبین باشد، من هم به همان اندازه برایش کار انجام می دهم، حتی اگر مستحق نباشد. حتی اگر به دروغ بگوید: خدا، تو چه خدای خوبی هستی، چقدر آمرزنده و مهربان هستی، این هم اثر دارد. خدا می گوید: من او را می بخشم. انسان باید برای نجات و رحمت و دستگیری خداوند حیله بزند.

ص: 59

شمشیر محبت

دو نوع شمشیر داریم: یکی شمشیر آهنی ،یکی هم شمشیر محبت. شمشمیر محبت خیلی قوی تر است. دشمنان را با شمشمیر آهنی می کشند، اما دوستان را با شمشیر محبت شهید می کنند. شمشیر محبت خیلی قوی تر است. شهیدش خون ندارد. شهادتش موت اکبر است؛ یعنی همه هستی اش را می گیرد.

کسانی بودند که در مقابل محبت امامان ما همه چیز خود را باختند. بچه ای که پدر و مادرش را از دست داده و دیگری او را بزرگ کرده است، لباس و خوراک و پوشاک و دکتر و دارو و مدرسه و خانه و زندگی برای او فراهم کرده است و هر چه دارد از اوست، در مقابل آن شخص چه می تواند بکند. جز باختن راه دیگری ندارد. او را شهیدش کرده است؛ شهید محبت و احسان.

بهشت ارزان

امیر المؤمنین علیه السلام می فرماید: «رفتن به بهشت ارزان و رفتن به جهنم پر مشقت و گران است. » (1)

یعنی جهنم رفتن خیلی مایه می خواهد، خیلی بی دینی می خواهد. باید وجدان را زیر پا گذاشت، فطرت را له کرد. خیلی باید از جاده خاکی بروی تا بتوانی به جهنم برسی. آن هم معلوم نیست بگذارند. ولی بهشت رفتن خیلی راحت است.

فقیر درگاه خدا

سر سلسله ی همه ی انبیا و اولیای الهی، پیامبر گرامی اسلام می فرماید: «فقر مایه فخر من است و به آن بر سایر پیامبران افتخار می کنم.» (1)

مراد فقر إلی الله و نیاز به خداوند است. یعنی خودم را در پیشگاه خداوند دست خالی و بی چیز می بینم. و این مایه افتخار من است. من هیچ ندارم و خدا همه چیز دارد. کسی که هیچ ندارد، وقتی با همه چیز دار به هم گره خورد، غنای خدا به او می رسد. یعنی فقر او دیگر تمام می شود.

ص : 62

انواع بلا

بلا نسبت به افراد متفاوت است. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: «بی تردید بلا برای ظالم ادب است و برای مؤمن امتحان است و برای پیامبران درجه است و برای اولیا و دوستان خدا کرامت.» (1) هر فردی به تناسب در یکی از این کلاس هاست.

لذت ابتلا

چرا عابس بن ابی شاکر در کربلا زره و کلاهخودش را در آورد و به مصاف دشمن رفت. در حالی که این با هیچ قاعده و منطقی سازگار نیست. او از تیر و نیزه ها که به بدنش می خورد، کیف می کرد و لذت می برد. از تکه تکه شدن در راه خدا لذت می برد. این مطلب را اولیای خدا درک می کنند و می فهمند و لذتش را می برند.

وقت آن آمد که من عریان شوم

جسم بگذارم سراسر جان شوم

کربلا بزم و گلستان من است

نیزه و شمشیر ریحان من است

مرغ حقم تیر بارانم کنید

زیر تیغ و تیر پنهانم کنید

پیوند با انسان کامل

اگر از انسان کامل بریده و قطع شدیم و او را نشناختیم، مرگ جاهلیت نصیبمان خواهد شد. حیات مادی و معنوی ما در پرتو امامان ماست. هم فیض ظاهر و مادی ما از امام است. چنان که امام صادق علیه السلام فرمودند: «اگر در روی زمین کسی از ما نباشد، زمین اهل خود را فرو می برد.» (2)

و هم حیات معنوی ما از امام است. اگر سرچشمه حیات معنوی و هدایت را پیدا نکنیم و به آن متصل نشویم، گمراهیم.

ظرف محبت

محبت با همه گلبول های وجود انسان عجین شده است. روح انسان از محبت است. روح ما مثل یک ظرف است؛ ظرف دل. همه این ظرف را دارند. هیچ دلی از محبت خالی نیست. حتی دیوانه ها به چیزی علاقه دارند. یک بچه به عروسک، به سینه مادر و به پستانک عشق می ورزد. همه چیز انسان از محبت است. دل برخی افراد را محبت دنیا، محبت مقام و ریاست پر کرده است و برخی دیگر محبت خدا و اولیای خدا را در دل دارند.

سیره اهل محبت

اهل محبت بی غرض اند. خود طرف را می خواهند، نه جیب او را. به خلاف اهل دنیا که از خوردن و آشامیدن لذت می برند. از پول و مقام لذت می برند. در حقیقت منافع خود را می خواهند طرف را نمی خواهند. اگر سلامی کرد، کار دارد.

ص: 67

غم شادی آفرین

وقتی با خوبان همنشین شدیم، غم ها کم می شود. اصلا آن غمها عوض می شود. غمی که برای خدا و امام زمان علیه السلام است، غمی که به خاطر نرسیدن به کمال است، غمی که برای آخرت است، بگذار بیشتر شود. این ها مغزش شادی است. اگر دعای ندبه می خوانی و در فراق امام زمان علیه السلام گریه می کنی، اگر زیارت عاشورا می خوانی و در مصائب امام حسین علیه السلام گریه می کنی، بعد از آن احساس سبکی می کنی. احساس شادی و خوشی می کنی.

بوی گل

گل بو می کنی و صلوات می فرستی، خداوند گناهانت را می آمرزد. (1)سر سفره می نشینی و با «بسم الله» شروع می کنی و با «الحمدلله» تمام می کنی، خداوند گناهانت را می آمرزد. (2)به این روانی و آسانی چیزی می توان یافت! وقتی گل را می بویی و بر پیامبر و آلش صلوات میفرستی، در حقیقت به پیامبر و اهل بیت علیهما السلام اتصال پیدا می کنی. وقتی سر سفره می نشینی و با نام خدا آغاز می کنی و با «الحمدلله» به پایان می رسانی، غذایی که می خوری نور می شود.

ص: 69

پی نوشتها

١ - اسد الغابة، ج 3، ص 774.

2- بحارالانوار، ج 33، ص 391، ح 29.

3- مهج الدعوات، ص 5.

4- نهج البلاغه، خطبه 160.

5- کتاب ابلیس، ص 204.

6- بحارالانوار، ج 72، ص 12، ح 7.

7- بحارالانوار، ج 26، ص 6.

8- مفاتیح الجنان، دعای کمیل.

9 - سفینة البحار، ج 5، ص 390 .

10 - ارشاد القلوب، ص 110.

11 - بحار الانوار، ج 53، ص 11.

12 - سفینة البحار، ج 5، ص 390.

13 - سفینة البحار، ج 2، ص 681.

ص: 70